Monografia koncentruje się wokół rozważań na temat szczególnej roli nauczycieli- wychowawców, wykraczającej poza stricte dydaktyczne wymagania, na ich relacjach z uczniami, mających na celu wspieranie i pomaganie im w zmaganiu się z sytuacjami stresującymi, trudnymi, w procesach podejmowania decyzji. Działania te wymagają uważności, identyfikacji potrzeb ucznia, w kontekście znajomości jego sytuacji edukacyjnej i życiowej, mobilizacji do podjęcia działań i zastosowania zróżnicowanych strategii pomocowych, przede wszystkim opartych na efektywnej komunikacji z dziećmi i młodzieżą. W tym zakresie niezbędne są też rozbudowane kompetencje społeczne, które nauczyciel-wychowawca może wykorzystać w procesach wspierania uczniów.  

Zawarte w monografii wyniki badań (realizowanych w różnych paradygmatach badawczych) pochodzą z wielu rozmaitych ujęć badawczych. Ich wyniki posłużyły do zilustrowania (nie)wspierającej roli wychowawców klas, z uwzględnieniem ich kompetencji społecznych, diagnozowanych z perspektywy uczniowskiej i nauczycielskiej. Zadaniem tej refleksji jest przede wszystkim wskazanie na procesy pomocy i wsparcia adresowanego do uczniów, obecne w przestrzeni szkoły, które kreuje nauczyciel-wychowawca. Publikacja jest adresowana zarówno do teoretyków zajmujących się edukacją, w tym takimi subdyscyplinami pedagogiki, jak poradnictwo, pedagogika szkoły, pedeutologia, jak też do praktyków, decydentów wpływających na kształt szkoły, a przede wszystkim samych nauczycieli. 

Wprowadzenie

1. O pomaganiu i wspieraniu w systemie edukacyjnym

2. Rola nauczyciela-wychowawcy we wspieraniu ucznia (między założeniami

a realiami)

3. O roli wychowawcy oczami uczestników relacji (przyczynki narracyjne)

4. Nauczycielskie kompetencje społeczne – refleksje wprowadzające

5. Nastolatki o swoich wychowawcach

5.1. Metodologiczne podstawy badań

5.2. Wybrane aspekty roli wychowawcy w perspektywie uczniowskiej

5.3. Uczniowskie oceny i emocje wobec wychowawcy

5.4. Wychowawcy wobec problemu uczniowskiego – poszukiwanie

wsparcia z inicjatywy nastolatków (percepcja adolescentów)

5.5. Wychowawcy wobec problemu zespołu klasowego (percepcja

adolescentów)

5.6. Słowami uczniów – adolescenci o swoich wychowawcach

6. Nauczyciele o swoich kompetencjach społecznych

6.1. Metodologiczne podstawy badań

6.2. Profil nauczycielskich kompetencji społecznych

7. Możliwości rozwoju nauczycielskich kompetencji społecznych – refleksje

podsumowujące

Postscriptum

Bibliografia

Summary: The Teacher (Not) Supporting the Pupil – the Importance

of Teachers’ Social Competences

The monograph considers a particular role for form teachers that extends beyond strictly didactic activities and involves their relationships with students, in which teachers support their students and help them handle stressful and difficult situations, and also facilitate decision-making processes.  

To be able to meet these requirements, teachers should be mindful and know their students' needs, whether educational or related to their lives; they should be ready to act and apply varied and relevant support strategies based on effective communication with children and adolescents, which requires well developed social competencies that can be used to provide support to students.  

The research findings presented in the monograph (and obtained using various research paradigms) have numerous research “approaches” as their background. These results show the (non)supportive roles performed by form teachers, taking account of their social competencies, as seen from the perspectives of students and teachers  alike. The major objective of this discussion is to present the help and support processes developed by a form teacher for students in the school environment.  

This publication was written for both theorists in the field of education, in such subdisciplines of educational studies as counselling, school pedagogy, pedeutology, and also for practitioners who decide on how the form schooling takes and how it developes, but first and foremost, it was written for all teachers themselves.